Kolonoskopi Nedir? Kolonoskopi Nasıl Yapılır?

Kolonoskopi, hastalıkların tespitinde oldukça büyük bir rol oynar. Gerektiğinde biyopsi yapılmasına bile olanak sağlayan endoskopik bir işlemdir.

Kolonoskop adı verilen ucunda kamerası bulunan ve bükülebilir ince bir tüp yardımıyla işlem gerçekleştirilir. Bağırsakta herhangi bir hastalık varsa bunun tanımlanmasına ya da polip çıkarma gibi koruyucu hamlelerin yapılmasına olanak sağlar. Erken tespit ve polip çıkarma işlemi kanser gelişimini de azaltarak bağırsağı kurtarabilir. 

Kolonoskopi Nedir?

Kolonoskopi, kolonoskop adı verilen ince tüp sayesinde anüs bölgesinden girilerek kalın bağırsağa ulaşılabilen bir işlemdir. Kolon (kalın bağırsak) ve rektum iç yüzeyi kolonoskopun ucundaki kamera sayesinde doğrudan görüntülenebilir. Gerekli durumlarda ise acil müdahale yapılabilir.

Özellikle erken tanı için de önemli bir rol oynayan işlem; kanama, ishal ya da iltihaplı bağırsak hastalığının değerlendirme sürecinde de katkı sağlar. Cihaz sayesinde polip çıkarılarak kolon kanserinin de önüne geçilebilir. 

Ortalama risk grubundaki bireylerde kolonoskopi taraması genellikle 45 yaşından itibaren başlatılır ve sonuçlar normal ise 10 yılda bir tekrar edilmesi önerilir. 76–85 yaş arasındaki kişilerde ise taramanın devam edip etmeyeceğine hekim bireysel durumlara göre karar verir. Eğer ailede kolon kanseri öyküsü varsa ya da daha önce polip tespit edilmişse, kontrol aralıkları hekimin uygun gördüğü şekilde daha kısa tutulabilir.

Kolonoskopi İşlemi Nasıl Yapılır?

Kolonoskop, ucunda kamera ve ışık olan upuzun bir kablo formundadır. Kamera ve ışığın yanında bir de sulama kanalı bulunur. Gastroenteroloji uzmanı böyle bir cihaz kullanarak işlemi gerçekleştirebilir.

• Doktor kablonun öteki ucundaki kumanda sayesinde içerideki görüntünün netliğini ve hareketini kontrol edebilir. 
• Bağırsak hazırlığı işlem için oldukça önemlidir. İşlem öncesi boş bir bağırsak gereklidir.
• Hasta işleme alındığında sol yanına yatar pozisyonda olmalıdır. Daha sonrasında doktor kolonoskop ile hastayı muayene eder. 
• Kolonoskop bağırsakta ilerledikçe kolonun tüm segmentleri görüntülenir. 
• Hava ya da karbondioksit verilmesiyle görüntü netleştirilebilir. Verilen hava ve karbondioksit, hastada birkaç saat gaz hissine yol açabilir. 
• Hastanın bir süre hastanede dinlenmesi önerilir. Birkaç saat içerisinde gaz geçtikten sonra taburcu edilir.

Kolonoskopi Neden Yapılır?

Kolonoskopi, erken tanı ve tedavi imkânı sunmasıyla bağırsak sağlığında hayati bir rol oynar. Özellikle kolon kanseri taramalarında altın standart yöntemlerden biridir. Tarama sırasında polip tespit edilirse, aynı anda çıkarılarak kanser gelişiminin önüne geçilebilir. Böylece hem hastalık erkenden teşhis edilir hem de ilerlemesi engellenebilir.

Kolonoskopi yalnızca kanser taraması için değil, farklı şikâyetlerin kaynağını araştırmak için de uygulanır. Kanama gibi bir durum olursa ya da siyah dışkılama olursa nedenini araştırmak için de kolonoskopi yapılabilir. Aşağıdaki durumlar, hekimin kolonoskopi istemesine yol açabilir:

Uzun süren ve tedaviye rağmen geçmeyen kronik ishal veya kabızlık

• Nedeni açıklanamayan, tekrarlayan karın ağrıları
• Demir eksikliği anemisi gibi gizli kan kaybını düşündüren durumlar
• İnflamatuvar bağırsak hastalıklarının (Crohn, ülseratif kolit) seyri ve kontrolü
• Dışkıda gizli veya görünür kan bulunması, siyah dışkılama
• Açıklanamayan kilo kaybı ya da iştah azalması
• Ailede kolon kanseri veya polip öyküsü

Belirtiler göz ardı edildiğinde tanı gecikebilir. Oysa zamanında yapılan bir kolonoskopi, ciddi hastalıkların önlenmesinde veya erken tedavisinde büyük fark yaratır.

Kolonoskopi Öncesi Hazırlık Nasıl Yapılır?

Kolonoskopi öncesi bağırsak temizliği büyük önem taşır. İşlemden 2–3 gün önce kolonoskopi diyeti yapmakta fayda vardır. Süreçte lif oranı düşük gıdalarla beslenmeye geçilir. Süreçte çekirdekli meyveler, tam tahıllar ya da lifli sebzeler gibi sindirimi zor yiyeceklerden kaçınılır. 

İşlemden bir gün önce ise yalnızca berrak sıvılar (su, çay, et suyu, elma suyu gibi) tüketilmesi önerilir. Ayrıca hekim, bağırsakların tamamen boşalması için özel temizleyici solüsyonlar verebilir. Hazırlık sayesinde kolonoskopun rahat ilerlemesi ve görüntünün netleşmesi sağlanır.

Kolonoskopi Sonrası Süreç Nasıl İşler?

Çoğu hastaya işlem sırasında hafif sedasyon uygulanır. Eğer işlem sırasında sedasyon varsa işlemden sonra birkaç saat dinlenme verilir. Doktor hastaya ilaçlar ve yemesi içmesi gerekenlere dair önerilerde bulunur. İşlem sonrası hafif bir ağrı oluşabilir. Ancak gaz ve şişkinlik de birkaç saat içerisinde azalır.

Polipektomi (polip alınması) işlemi yapılırsa patolojiden rapor beklenir. Sonuçlara göre ise gerekli müdahale yapılır. Doktor süreci yakın bir şekilde takip eder. 

Kolonoskopi Riskleri Nelerdir?

Kolonoskopi genellikle güvenli olarak bilinir. Ancak olası riskleri de bulunur.

• Nadir de olsa bağırsak duvarında delik oluşabilir.
• Polipektomiden sonra kanama meydana gelebilir.
• Sedasyon dolayısıyla solunum depresyonu yaşanabilir.
• Risk az da olsa enfeksiyon görülebilir.
• Kötü hazırlık dolayısıyla görüntü alınamazsa tekrarı gerekebilir.

Kimler Kolonoskopi Yaptırmalıdır?

Bağırsağında şikayeti olan herkes kolonoskopi işlemi yaptırabilir. Klinik olarak çocuklarda kolonoskopi yalnızca endikasyon varsa ve pediatrik gastroenterolog tarafından yapılır. Tarama erişkinlere yöneliktir (45+ ortalama risk).

Kanser şüphesi ile gelen hastalara da biyopsi yapabilmek için kolonoskopi uygulanabilir. Bağırsak sağlığı için düzenli kontroller oldukça önemlidir. Hekim, gerekli gördüğü hastalarına kolonoskopi yapabilir.

Kolonoskopi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kolonoskopi işlemi ağrılı mıdır?

Çok fazla ağrı hissi olmaz. Ağrı hissinden çok rahatsızlık hissedilebilir. Sedasyonsuz yapılırsa basınç ya da gaz hissi hastayı rahatsız edebilir.

Kolonoskopi ne sıklıkla yapılmalıdır?

Ortalama risk grubundaki bireylerde kolonoskopi taraması genellikle 45 yaşından itibaren başlatılır ve sonuçlar normal ise 10 yılda bir tekrar edilmesi önerilir.

Kolonoskopi sonrası gaz ve şişkinlik normal midir?

İşlem sırasında kameranın daha net görmesi için hava verilir. Hava sebebiyle hastada birkaç saat gaz ya da şişkinlik normal olarak karşılanır. Eğer şikayetler devam ederse acil hekime başvurulması gerekir.

Kolonoskopi sonrası ne zaman normal yemek yenebilir?

Genellikle kısa süre sonra normal beslenmeye dönülebilir. Ancak tam gün sıvı tüketimi yapıldığından dolayı hafif yiyeceklerle başlanırsa sağlık açısından daha iyi olur. İlk aşamada midenin de bağırsağın da yorulmaması oldukça önemlidir.

Sanal kolonoskopi ile normal kolonoskopi arasındaki fark nedir?

Sanal kolonoskopi, bilgisayarlı tomografi (BT) kolonoskopi olarak bilinir. BT kolonoskopide sedasyon gerekmez; rektuma kısa bir tüple gaz verilir, öncesinde klasik hazırlık yapılır. Lezyon saptanırsa terapötik işlem için klasik kolonoskopi gerekir.

Kolonoskopiden sonra kanama görülmesi normal midir?

Polip çıkarıldıktan sonra hafif bir kanama görülebilir. Ancak yoğun kanama olursa acil değerlendirilmesi gerekir. Bazı durumlarda komplikasyonlar da yaşanabilir. Böyle bir durumda hekim doğru müdahaleyi yaparak bağırsaktaki komplikasyonu giderebilir.

Ailede kolon kanseri öyküsü varsa ilk kolonoskopi ne zaman yapılmalıdır?

Ailede kolon kanseri geçmişi varsa hekime başvurulur. Hekim uygun değerlendirmeyi yaparak zamanı belirler.

Kolonoskopiye alternatif bir tarama yöntemi var mıdır?

Kolonoskopi haricinde dışkıda gizli kan testleri de yapılabilir. Bilgisayarlı kolonoskopi de alternatif olarak değerlendirilebilir.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup Acıbadem Life Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Türkiye’de Longevity ve Sağlıklı Yaşam hizmetinin öncüsü olmayı misyon edinen Acıbadem Life; size özel atanacak Acıbadem Life Doktorunuz rehberliğinde Kapsamlı Check Up, Premium, Kalp Sağlığı ve Mikrobiyota (bağırsak sağlığı) gibi özel koruyucu sağlık programları sunar. Siz de Acıbadem Life uygulaması ve web sayfası üzerinden sağlık programları hakkında bilgi alabilir, kişiye özel tasarlanacak online spor, diyetisyen ve psikolog hizmetinden faydalanabilirsiniz. Ayrıca Acıbadem Life Store’da sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz.