Ateroskleroz (Damar Sertliği) Nedir? Ateroskleroz Neden Olur?

Ateroskleroz, kalp krizi, inme (felç) ve periferik damar hastalıkları gibi önemli sağlık sorunlarının temel nedenlerinden biridir. Hastalık yavaş ilerler ve erken dönemde belirti göstermeksizin var olabilir. İlerleyen hastalık durumunda ise damar tıkanıklığı, göğüs ağrısı, nefes darlığı veya felç gibi riskler meydana gelebilir.

İlerleyen ateroskleroz hastalığı, tedavi edilmesi zor bir hale gelebilir.

Ateroskleroz (Damar Sertliği) Nedir?

Ateroskleroz, atardamarların iç yüzeyinde ‘plak’ adı verilen birikimlerin oluşmasıyla gelişir. Damar sertliği, damar duvarlarında yağ, kolesterol ve kalsiyum gibi maddelerin birikmesiyle gelişir. Plak haline gelen maddeler zamanla damar duvarlarını kalınlaştırır, damarların elastikiyetini düşürür ve kan akışını kısıtlar.

Sağlıklı bir damar, esnek yapısı ile kanın rahat bir şekilde akmasına olanak tanır. Ateroskleroz ilerlediğinde damar çapı daralarak damar tıkanıklığı meydana gelebilir ve dokulara yeterli miktarda oksijenin taşınması önlenir. Kalp ve beyin başta olmak üzere hayati organlarda inme (felç) benzeri zararlar meydana gelebilir.

Ateroskleroz Neden Olur?

Ateroskleroz hastalığı, damar iç yüzeyinin (endotel tabakasının) hasar görmesi ile meydana gelir. Damar hasarı sonucunda plak oluşumu ile kan dolaşımında bulunan kolesterol ve yağlar damar duvarlarını kaplar. Damar hasarı sonucu kalp krizi riski oluşabilir ve bağışıklık hücreleri devreye girer.

Ateroskleroz oluşumunda çeşitli risk faktörleri bulunur.

• Yüksek kolesterol
• Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
• Diyabet (şeker hastalığı)
• Obezite ve hareketsiz yaşam
• Stres ve dengesiz beslenme
• Ailede kalp hastalığı öyküsü
• Sigara kullanımı

Çeşitli faktörler, damar yapısını zayıflatarak ateroskleroz hastalığının gelişmesine neden olabilir. Tıkanan kalp damarlarının açılması ile iyileştirici tedaviler uygulanır. 

Ateroskleroz Belirtileri Nelerdir?

Ateroskleroz erken dönemde fark edilemeyen bir hastalıktır. Hastalık, belirli bir seviyeye ulaştığında kan akışının azalması ile belirtiler meydana gelebilir. Göğüs ağrısı, nefes darlığı, bacaklarda kramp, yorgunluk, halsizlik, el ve ayaklarda soğukluk, görmede bulanıklık ve baş dönmesi gibi rahatsızlıklar, ateroskleroz kaynaklı oluşabilir. Damarın tıkandığı bölgeye göre meydana gelen belirtiler farklılık gösterebilir.

Ateroskleroz hastalığının gelişimi erken dönemde zor fark edilebilir.

Ateroskleroz Hangi Hastalıklara Yol Açar?

Ateroskleroz, ciddi hastalıkların temel nedeni olarak meydana gelebilir.

• Koroner arter hastalığı, kalp damarlarının tıkanması sonucunda oluşur. Göğüs ağrısı ve kalp krizi gibi semptomlar, ateroskleroz kaynaklı gelişebilir.
• Serebrovasküler hastalıklar, ateroskleroz kaynaklı meydana gelebilir. Beyin damarlarında oluşabilecek tıkanma sonucunda inme yaşanabilir.
• Periferik arter hastalığı, ateroskleroz sebebiyle görülebilir. Bacak ve kol damarlarında meydana gelebilecek daralma sonucunda ağrı ve yürüme güçlüğü oluşabilir.
• Ateroskleroz sonucunda aort anevrizması yaşanabilir. Damar duvarının zayıflaması ile genişleyebilir ve yırtılma riski taşır.

Ateroskleroz, erken dönemde zor teşhis edilebilir ve tedavi süreçleri önemlidir.

Ateroskleroz Tanısı Nasıl Konulur?

Ateroskleroz hastalığında tanı, hasta şikayetleri, risk faktörleri ve fizik muayene bulguları dikkate alınarak konur.

• Kan testleri yardımıyla kolesterol ve trigliserid düzeyleri ölçülür.
• Anjiyografi yardımıyla damarlar röntgen altına kontrast madde yardımıyla görüntülenebilir.
• Doppler ultrason ile kan akış hızı ve tıkanıklık derecesi belirlenir.
• BT ve MR anjiyo yöntemleri ile damar yapısı detaylıca görüntülenir.
• Ekokardiyografi ile kalp duvarları ve damar sağlığı değerlendirilir.

Erken teşhis, ateroskleroz hastalığı ilerlemeden tedavi planının oluşturulmasına olanak tanır.

Ateroskleroz Tedavisi Nasıl Yapılır?

Ateroskleroz tedavisi, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavileri ile sağlanabilir.

• Hastalığın tedavisinde doymuş ve trans yağ tüketiminden kaçınılmalı, sebze, meyve ve tam tahıllar tercih edilmelidir.
• Düzenli fiziksel aktivite ile damar sağlığının korunması hedeflenmelidir.
• Nikotin, damar duvarlarını zayıflattığı için bırakılmalıdır.
• Kolesterol düşürücü statinler, tansiyon ilaçları ve kan sulandırıcı içeren ilaçlarla tedavi yapılabilir.
• İleri düzey vakalarda anjiyoplasti, stent ve bypass ameliyatı yardımıyla iyileşme sağlanabilir.

Tedavi süreçleri kişiye özel olarak planlanır ve düzenli doktor takibi sağlanmalıdır.

Ateroskleroz Nasıl Önlenebilir?

Aterosklerozun önlenmesi, damar sertliği nedenleri anlaşılması ve koruyucu uygulamaların yapılmasıyla mümkündür. Sağlıklı ve dengeli beslenmek, sigara ve alkol kullanımından kaçınmak, düzenli egzersiz yapmak, kan basıncı ve kolesterol değerlerini kontrol ettirmek, stresi yönetmek ve yeterli uyku ile damar duvarlarının sağlığı korunur.

Ateroskleroz (Damar Sertliği) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Damar sertliği ile damar tıkanıklığı aynı mıdır?

Damar sertliği, damar duvarlarının kalınlaşması ve elastik özelliğini kaybetmesi anlamına gelir. Damar tıkanıklığı ise damar sertliğinin ilerlemesiyle oluşan tam veya kısmi tıkanma hastalığıdır.

Genç yaşta damar sertliği olur mu?

Genetik yatkınlık, sigara kullanımı, dengesiz beslenme ve hareketsiz bir yaşam tarzı, genç yaşta damar sertliğinin gelişmesine neden olabilir.

Stres damar sertliğine neden olur mu?

Uzun süre boyunca maruz kalınan stres faktörü, kan basıncını ve kortizol düzeyini artırarak damar duvarlarında sertleşmeye ve plak oluşumuna sebep olabilir.

Ateroskleroz geri döndürülebilir bir durum mudur?

Erken evrede yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavileriyle ilerlemesi yavaşlatılabilir. Hastalık ileri evrelerde ise semptomları azaltıcı tedaviler uygulanır.

Damarlardaki plak oluşumu nasıl engellenir?

Dengeli beslenmek, düzenli egzersiz yapmak, kolesterol ve tansiyon değerlerini kontrol altında tutmak, ateroskleroz oluşumunu önler.

Yüksek kolesterol her zaman damar sertliği yapar mı?

Yüksek kolesterol tek başına damar sertliği hastalığının sebebi olmamakla beraber çeşitli etkenlerle birleştiğinde damar sertliği gelişme riski artar.

Hangi besinler damar sertliğine iyi gelir?

Zeytinyağı, ceviz, badem, yeşil yapraklı sebzeler, yulaf ve balık gibi omega-3 yağları açısından zengin gıdalar damar sağlığını destekleyici etkide bulunur.

Egzersiz yapmak damar sertliğini nasıl etkiler?

Düzenli egzersiz, kan dolaşımını iyileştirir, kötü kolesterolü (LDL) düşürür ve iyi kolesterolü (HDL) artırır. Damar sağlığının korunması için kan dolaşımının desteklenmesi önemlidir.

Damar sertliği tanısında hangi testler kullanılır?

Doppler ultrason, anjiyografi, EKG ve kan testleri tıkanıklığın derecesini belirlemeye yardımcı olur.

Arterioskleroz ile ateroskleroz arasındaki fark nedir?

Arterioskleroz, damar sertliği için kullanılan genel bir terimdir. Ateroskleroz ise damar iç yüzeylerinde plak oluşumunu ifade eder.

Damar sertliğinin ilk belirtileri neler olabilir?

Yorgunluk, efor sarf edilmesi ile beraber gelen göğüs ağrısı, bacaklarda uyuşma ve soğukluk gibi semptomlar, erken dönemde görülen belirtilerden birkaçıdır.

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup Acıbadem Life Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Türkiye’de Longevity ve Sağlıklı Yaşam hizmetinin öncüsü olmayı misyon edinen Acıbadem Life; size özel atanacak Acıbadem Life Doktorunuz rehberliğinde Kapsamlı Check Up, Premium, Kalp Sağlığı ve Mikrobiyota (bağırsak sağlığı) gibi özel koruyucu sağlık programları sunar. Siz de Acıbadem Life uygulaması ve web sayfası üzerinden sağlık programları hakkında bilgi alabilir, kişiye özel tasarlanacak online spor, diyetisyen ve psikolog hizmetinden faydalanabilirsiniz. Ayrıca Acıbadem Life Store’da sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz.