Disbiyozis Nedir? Disbiyozis Belirtileri Nelerdir?

Denge bozukluğu yararlı bakterilerin azalması ve zararlı olanların çoğalmasıyla ortaya çıkar. Sindirim sistemi başta olmak üzere genel sağlık durumu üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir.

Disbiyozisin belirtileri arasında şişlik, gaz, kabızlık veya ishal gibi sindirim sorunları bulunur. Ayrıca kronik yorgunluk, odaklanma güçlüğü ve ruh hali dalgalanmaları gibi sistemik etkiler de görülebilir. Disbiyozis uzun vadede kronik hastalık riskini artırabilir. 

Disbiyozis (Bağırsak Florası Dengesizliği) Nedir?

Bağırsak florası dengesizliği mikroorganizmalardan oluşan ekosistemin doğal hâlinin bozulmasıdır. Disbiyozis vakalarında bağırsak florasının genel tür çeşitliliği azalır. Sağlık için önemli olan iyi huylu mikroorganizmaların sayısı düşerken; patojenik yapılar kontrolsüz şekilde artar. 

Sağlıklı bir mikrobiyota sindirime yardımcı olmak, bağışıklık sistemini desteklemek ve vücut için önemli bileşikleri üretmek gibi hayati roller üstlenir. Disbiyozis durumunda bağırsak florasının işlevi bozulur. Dengesizliğin genel sağlık üzerinde olumsuz etkileri görülür.

Disbiyozis tedavi edilmediği takdirde bağırsak duvarının geçirgenliğini arttırarak sızıntılı bağırsak sendromu gelişimine zemin hazırlayabilir. Bağırsak duvarının hasar alması zararlı maddelerin kana karışmasını kolaylaştırarak kronik iltihaplanmayı tetikler. Uzun vadede sindirim bozuklukları, gıda intoleransı ve sistemik sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Disbiyozis Belirtileri Nelerdir?

Disbiyozis belirtileri, bağırsak florasındaki dengesizliğin şiddetine göre değişebilir. Semptomlar çoğunlukla sindirim sistemi üzerinde görülse de bağırsak–beyin aksı üzerinden sistemik etkilere de yol açabilir. Daha net anlaşılması için belirtiler sindirimsel ve sistemik olarak iki grupta incelenebilir.

Sindirim Sistemi Belirtileri

• Şişkinlik
• Gaz
• İshal
• Kabızlık
• Karın ağrısı
• Hazımsızlık

Sistemik (Bağırsak-Beyin Aksı ile İlgili) Belirtiler

• Kronik yorgunluk
• Anksiyete
• Depresyon
• Sedef hastalığı
• Egzama

Belirtiler kişiden kişiye farklı şiddette görülebilir ve uzun süre devam ederse mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.

Disbiyozis Neden Olur?

Disbiyozis bağırsak mikrobiyotasının dengesini bozan çeşitli iç ve dış etkenler sonucunda ortaya çıkar. 

• Beslenme alışkanlıkları: Yüksek şeker oranına sahip, işlenmiş karbonhidrat ve doymuş yağ içeren diyetler zararlı bakteri oluşumunu teşvik eder. Yetersiz lif tüketimi ise faydalı bakterilerin sayılarının azalmasına neden olur.
• Antibiyotik kullanımı: Antibiyotikler zararlı bakterilerle birlikte faydalı olanları da yok ederek disbiyozise yol açabilir.
• Kronik stres: Uzun süreli stres bağırsak hareketlerini ve mikrobiyota dengesini olumsuz etkiler.
• Hareketsiz yaşam tarzı: Fiziksel aktivite eksikliği bağırsak hareketlerini yavaşlatarak dengesizliğe zemin hazırlayabilir.
• Sigara ve alkol bağımlılığı: Vücuda zararlı maddelerin kullanılması bağırsak bariyerine hasar vererek patojenik bakterilerin artmasına sebep olur.
• SIBO (İnce bağırsakta aşırı bakteriyel çoğalma): Kalın bağırsak bakterilerinin ince bağırsakta birikmesi disbiyozisin nedenleri arasında bulunur.
• Enfeksiyonlar: Bağırsak mantarı türü enfeksiyon çeşitleri zararlı mikroorganizmaların aşırı miktarda çoğalmasına yol açabilir.
• Kronik hastalıklar: Diyabet, obezite, irritabl bağırsak sendromu gibi kronik rahatsızlıklar bağırsak florası dengesizliğini tetikleyebilir.

Disbiyozis Tanısı Nasıl Konulur?

Disbiyozis tanısı klinik belirtilerin, fiziki muayenenin ve laboratuvar testlerinin değerlendirilmesi sonucunda konulur. Doktor hasta öyküsünü dinledikten sonra semptomları inceler. Ardından tanının kesinleştirilmesi için çeşitli testler istenir. 

Disbiyozis tanısı için dışkı analizi, nefes testleri, idrar ve kan tahlilleri yapılır. Dışkı analizinde bağırsakta bulunan mikroorganizmaların düzeyi ve çeşitliliği incelenirken; nefes testleri özellikle SIBO (İnce bağırsakta aşırı bakteriyel çoğalma) tanısı için kullanılır. İdrar ve kan testleri kronik inflamasyon durumunun tespitine yardımcı olur.

Disbiyozis Tedavisi Nasıl Yapılır?

Disbiyozis tedavisinde temel amaç bağırsak sağlığı üzerinde olumsuz etkileri bulunan durumu ortadan kaldırarak mikrobiyotanın doğal dengesini yeniden sağlamaktır. Bir dizi aşamadan oluşan tedavi kişiye özel planlanır. Genellikle yaşam tarzı değişiklikleri ve hedefe yönelik takviyeler tavsiye edilir. 

Lif, sebze, meyve ve tam tahıllar yönünden zengin bir beslenme planının takip edilmesi mikrobiyota çeşitliliğini artırır. Doktor tavsiyesiyle kullanılan probiyotik takviyeleri yararlı bakterilerin çoğalmasını teşvik eder. Prebiyotik destekleri ise faydalı bakterilerin beslenmesine destek olur. 

Kaliteli uyku, stres yönetimi ve zararlı alışkanlıklardan kaçınmak bağırsak sağlığı üzerinde olumlu etkilerde bulunur. Gereksiz antibiyotik kullanımından uzak durulması disbiyozis riskini azaltır. Tedavi sürecinde dengesizliğe sebep olan enfeksiyon gibi durumların kontrol altına alınması iyileşme hızını artırır.

Bağırsak Mikrobiyotasını Dengelemek İçin Beslenme Önerileri

Bağırsak mikrobiyotasını dengelemek için beslenme düzeninde yapılan küçük değişiklikler bile büyük fark yaratabilir. 

• Elma ve muz gibi meyvelerin taze tüketilmesi bağırsak hareketlerini düzenlemeye katkıda bulunur. 
• Özellikle çiğ soğan ve sarımsak tüketmek prebiyotik ihtiyacını karşılamaya yardımcı olur.
• Probiyotik yönünden zengin yoğurt tüketimi bağırsak florasını dengeler. 
• Yeşil yapraklı sebzeler, yulaf, arpa, mercimek ve nohut gibi lif içeren gıdalar faydalı bakterilerin sayısını ve çeşitliliğini artırır. 
• Somon, ceviz ve keten tohumu gibi besinlerde bulunan Omega-3 yağ asitleri bağırsaklardaki iltihabı azaltmaya yardımcı olur. 
• Günde en az 8-10 bardak su içmek sindirimi destekler ve bağırsak hareketlerini düzenler.
• Zararlı bakterilerin çoğalmasına neden olduğundan asitli ve şekerli içeceklerin, tatlandırıcıların ve işlenmiş yağlardan hazırlanan gıdaların tüketiminin bırakılması önerilir. 

Disbiyozis Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Probiyotik kullanmak disbiyozisi düzeltir mi?

Probiyotik kullanımı bağırsaklardaki yararlı bakteri dengesini destekleyerek disbiyozisin etkilerini hafifletebilir. Ancak dengesizliğin tamamen düzelmesi probiyotik desteğinin yanı sıra dengele beslenme ve yaşam tarzı değişikliklerini içeren bütüncül bir yaklaşımla mümkündür.

Disbiyozis ile sızıntılı bağırsak sendromu arasında bir ilişki var mıdır?

Disbiyozis sızıntılı bağırsak sendromunun yaygın görülen nedenlerinden biridir. Bağırsak florasındaki dengesizlik bağırsak duvarında iltihaplanmaya yol açarak bariyerin geçirgenliğini artırır. Zararlı maddelerin kana geçişi sızıntılı bağırsak sendromuna sebep olur.

Antibiyotik kullanımı bağırsak florasını nasıl etkiler?

Antibiyotikler hedef aldıkları zararlı bakterilerle birlikte bağırsaklardaki faydalı bakterileri de öldürerek flora çeşitliliğini azaltır. Uzun süreli antibiyotik kullanımı disbiyozis gelişimine ve sindirim sorunlarına zemin hazırlayabilir.

Stres bağırsak sağlığını ve disbiyozisi tetikler mi?

Kronik stres bağırsak hareketlerini ve bağışıklık sistemini olumsuz etkileyerek mikrobiyota dengesini bozabilir. Bağırsak-beyin aksı üzerinden disbiyozis riskini artırabilir.

Disbiyozis sadece sindirim sorunlarına mı yol açar?

Disbiyozis sindirim sorunlarının yanı sıra sistemik sağlık problemlerine de yol açabilir. Bağışıklık sisteminin zayıflaması, kronik yorgunluk, cilt problemleri ve ruh hali bozukluklarına sebep olabilir.

Disbiyozis için özel bir test var mıdır?

Disbiyozis için doğrudan tanı koyan bir test yoktur. Hastalığın tanısında dışkı mikrobiyota analizi, nefes testleri, idrar ve kan tahlilleri kullanılır.

Şekerli gıdalar tüketmek bağırsak florasını kötüleştirir mi?

Rafine şekerle işlenmiş gıdaların tüketilmesi faydalı bakteriler yerine zararlı mikroorganizmaların hızla çoğalmasını teşvik eder. Sağlıksız gıdaların sıkça tüketilmesi bağırsak florasındaki dengeyi bozar.

Disbiyozis ve gıda intoleransları arasında bir bağlantı var mıdır?

Disbiyozis bağırsak duvarının bütünlüğünü bozarak sindirim enzimlerinin işlevini azaltabilir. Sindirilmemiş gıda parçacıkları bağışıklık sistemini tetikleyerek gıda intoleranslarının ortaya çıkmasına yol açabilir.

Disbiyozis ne kadar sürede düzelir?

Düzelme süresi kişinin yaşam tarzına, beslenme düzenine ve bağırsaklardaki hasarın derecesine bağlı olarak değişir. Dengeli beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri yoluyla uygulanan tedavi birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir.

SIBO ve disbiyozis aynı şey midir?

SIBO (İnce bağırsakta aşırı bakteriyel çoğalma) disbiyozisin özel bir formudur. Disbiyozis bağırsak florasının genel dengesizliğini tarif ederken; SIBO bakteri popülasyonunun ince bağırsakta anormal şekilde çoğalması durumudur.

Disbiyozis bağışıklık sistemini nasıl etkiler?

Bağırsak florası bağışıklık sisteminin büyük çoğunluğunu oluşturduğu için disbiyozis bağışıklık hücrelerinin dengesini bozar. Dengesizlik bağışıklığı zayıflatarak enfeksiyonlara yatkınlığı artırır. Ayrıca iltihaplanma ve alerji gibi aşırı reaksiyonları tetikler. 

Bu içerik kayıt tarihindeki bilimsel verilerle hazırlanmış olup Acıbadem Life Sağlık Hizmetleri Medikal Direktörlüğü tarafından kontrol edilmiştir.

Türkiye’de Longevity ve Sağlıklı Yaşam hizmetinin öncüsü olmayı misyon edinen Acıbadem Life; size özel atanacak Acıbadem Life Doktorunuz rehberliğinde Kapsamlı Check Up, Premium, Kalp Sağlığı ve Mikrobiyota (bağırsak sağlığı) gibi özel koruyucu sağlık programları sunar. Siz de Acıbadem Life uygulaması ve web sayfası üzerinden sağlık programları hakkında bilgi alabilir, kişiye özel tasarlanacak online spor, diyetisyen ve psikolog hizmetinden faydalanabilirsiniz. Ayrıca Acıbadem Life Store’da sağlıklı yaşama dair aradığınız hizmet ve ürünleri bulabilirsiniz.